نکات ایمنی که هر تعمیرکاری باید بداند
تعمیرکاری هم مانند هر شغل دیگری چالش‌های مخصوص خود را دارد. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، حفظ ایمنی در زمان کار است. این نکته بسیار مهم است زیرا در صورتی‌که به آن بی‌توجهی شود ممکن است خسارت‌های جانی و مالی زیادی را به شما تحمیل کند. در بسیاری از مواقع حتی این خسارت‌ها قابل جبران هم نیست. پس باید نکات ایمنی را بدانید و قبل از شروع به کار خود آنها را رعایت کنید تا مشکلات بعدی برای شما پیش نیاید. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا این نکات به شما اعلام شود.
برخی از اصول ایمنی که در این مطلب اعلام می‌کنیم برای همه تعمیرکاران قابل اجرا است و جزء دستورالعمل‌های عمومی است. اما در برخی از حوزه‌ها، علاوه بر نکات عمومی، باید به اصول ایمنی مخصوص به آن حوزه نیز توجه کنید. به طور مثال در زمان کار با برق باید علاوه بر نکات عمومی باید با خطرات و اصول ایمنی کار با برق هم آشنا باشید. در ادامه این موارد به طور مفصل توضیح داده می‌شود.
فهرست محتوا
مهم‌ترین وسایل ایمنی هنگام کار تعمیرکار
هر فردی که قصد تعمیر دستگاهی را داشته باشد باید با توجه به وسیله تعمیری، حین کار از وسایل ایمنی مخصوص استفاده کند؛ این کار باعث می‌شود خطراتی مانند برق گرفتگی، آتش سوزی، سقوط، آسیب جسمی و … به وجود نیاید. مهم‌ترین وسایل ایمنی که می‌توانیم برای کار تعمیرکاران نام ببریم عبارتند از:
- کلاه ایمنی
- عینک ایمنی
- کفش ایمنی
- دستکش مخصوص
- گوشی ایمنی
- ماسک مخصوص
- کمربند و رکاب ایمنی
- لباس کار
- …
نکات ایمنی در محیط کار و تعمیرگاه
محیط کاری که دستگاه در آن تعمیر می‌شود باید از لحاظ ایمنی شرایط کار را داشته باشد تا احتمال بروز خطر در آن بسیار کم باشد. برخی از تعمیرات باید در محل مشتری انجام شود؛ در اینصورت ممکن است نتوانید شرایط محیط را تغییر دهید اما با همراه داشتن و استفاده از وسایل ایمنی، می‌توانید مشکل را تا حد زیادی حل کنید.
البته اگر در حوزه ای فعالیت دارید که تعمیر لوازم در تعمیرگاه شما انجام می‌شود می‌توانید با رعایت نکات زیر از به وجود آمدن مشکلات جدی جلوگیری کنید.
- از شیشه‌های نشکن و باکیفیت استفاده کنید.
- اندازه میزکار خود را به نحوی انتخاب کنید که فضای کافی برای قرارگیری دستگاه و لوازم جانبی آن وجود داشته باشد.
- کف تعمیرگاه خود را از جنسی انتخاب کنید که تمیزکاری آن به سادگی قابل انجام باشد. همچنین در آن چاله یا حفره نباشد که حین کار به شما آسیب بزند.
- در صورت امکان برای تعمیرگاه خود تهویه مناسب نصب کنید تا حین کار با مواد شیمیایی امکان تبادل هوا وجود داشته باشد.
- لوازم مصرفی و تجهیزات ایمنی خود را به صورت دوره‌ای بررسی کنید تا استاندارد‌های لازم را داشته باشد.
- در صورت استفاده از وسایل گرمازا در تعمیرگاه حتما یک کپسول آتش نشانی در محل داشته باشید تا در صورت لزوم بتوانید به کمک آن مشکل را برطرف کنید.
- کابل‌ها، پریزها و سیستم روشنایی محل را بررسی کنید که مشکل و اتصالی نداشته باشد.
- به تجهیزات نورپردازی و روشنایی محل به شکل ویژه توجه کنید و حتی برای میز کار خود در صورت امکان نورپردازی خاصی را انجام دهید تا میزکار کاملا روشن و جزئیات دستگاه به راحتی قابل مشاهده باشد.
- زباله‌های عفونی، شیمیایی و خطرناک را به سرعت از محل دور کنید تا سلامت افراد حاضر در محیط را به خطر نیاندازد.
- دیواره‌ها، کف و تجهیزات تعمیرگاه را به صورت دوره ای نظافت کنید تا آلودگی و گردوغبارهای روی آن از بین برود.
- مواد قابل اشتعال (مانند نفت، بنزین، تینر و …) در محلی مشخص و دور از نور آفتاب و گرما قرار دهید.
- لوازم و تجهیزات تعمیر (علی الخصوص لوازم خطرناک) را در جعبه یا قفسه‌های مخصوص نگهداری کنید که به راحتی قابل دسترس و مرتب باشد.
- اگر در تعمیرگاه شما افراد دیگری عبور و مرور دارند از تابلوها و علائم امنیتی استفاده کنید.
آشنایی با علائم و تابلوهای امنیتی
علائم ایمنی یا Safety Sing از یک نماد گرفیکی و شکل هندسی تشکیل شده‌اند که رنگ‌های مختلفی هم دارند. یک تعمیرکار باید با این علائم و تابلوها آشنایی داشته باشد تا بتواند در زمان کار با توجه به آنها نکات ایمنی لازم را رعایت کند و از آسیب دیدن افراد و قطعات مختلف جلوگیری کند. به طور مثال ممکن است در محل، اسید وجود داشته باشد و این موضوع با تابلوی مخصوص به اطلاع افراد برسد. در اینصورت باید تعمیرکار در حین کار اصول ایمنی مربوط به اسید را رعایت کند. به طور مثال از ماسک، دستکش مخصوص استفاده کند تا سیستم تنفسی و پوست او آسیب نبیند.
در جدول زیر مفاهیم کلی در باره تابلوهای ایمنی را به شما توضیح داده‌ایم.
| رنگ تابلو | نشان دهنده |
| زرد | هشدار دهنده |
| سبز | پیام های ایمنی |
| آبی | دستورالعمل |
| قرمز (با خط اریب) | ممنوعیت |
آشنایی با اصول ایمنی کار
تا به اینجا با نکات ایمنی اولیه که هر تعمیرکار باید بداند، آشنا شدیم. حال باید بدانید در هر شرایطی باید چه اقداماتی را انجام دهید تا مشکلی در حین کار برای شما به وجود نیاید.
کار با برق
اولین و رایج‌ترین شرایطی که اکثر تعمیرکاران با آن روبرو هستند، کار با برق است. اگر شما هم جزء تعمیرکارانی هستید که با برق سروکار دارید، باید به نکات زیر دقت کنید تا در حین کار مشکلی برای دستگاه شما به وجود نیاید. اگر به این نکات توجه نکنید حتی ساده‌ترین کارها مانند تعویض یک لامپ نیز می‌تواند دردسر ساز شود.
- حتما برای تعمیر وسایل برقی از تجهیزات مناسب مانند دستکش های محافظ در برابر برق، تشکچه های عایق، کلاه ایمنی، عینک محافظ، ابزارهایی با روکش عایق، فیوز کش، کمربند و رکاب ایمنی، فازمتر، تفنگ پرتاب سیم ارت، چوب استیک یا پرش، دستگاه اتصال زمین موقت و … استفاده کنید.
- همیشه در زمان کار با وسایل برقی، تصور کنید سیم‌های اتصال موجود دارای برق هستند و تمامی تجهیزات ایمنی را استفاده کنید.
- هیچگاه خطوط برق را مستقیم لمس نکنید.
- در زمان کار با برق دقت داشته باشید که بدنتان با آب یا مایعات در تماس نباشد.
- در صورت امکان از خیس و مرطوب شدن محیط جلوگیری کنید.
- در حین تعمیرات از جواهرات و اشیای فلزی که رسانای برق هستند، استفاده نکنید.
- برای تشخیص وجود برق در سیستم از دست به جای فازمتر استفاده نکنید.
- در هنگام کار با شبکه فشار قوی برق، تا حد امکان فاصله استاندارد را رعایت کنید.
- در صورت امکان قبل از کار با دستگاه، جریان برق را قطع کنید تا خطر برق گرفتگی وجود نداشته باشد.
کار در ارتفاع
کار در ارتفاع نیز به وفور برای تعمیرکاران حوزه‌های مختلف به وجود می‌آید. در صورتی‌که حین کار نکات ایمنی مهم در این زمینه رعایت نشود، ممکن است منجر به سقوط تعمیرکار از ارتفاع یا آسیب دیدن وسایل شود. پس اگر شما هم جزء تعمیرکارانی هستید که کار در ارتفاع جزء جدایی ناپذیر کار شماست، بهتر است در زمان کار به نکات زیر دقت کنید:
- در صورت کار در ارتفاع حتما از تجهیزات پیشگیری از سقوط کمربندهای ایمنی، توری‌های ایمنی، کیسه هوا استفاده کنید تا در صورت سقوط مانع از برخورد شما با زمین و آسیب دیدگی‌تان شود.
- برای کار در ارتفاع از تجهیزات مخصوص مانند نردبان با ارتفاع مناسب و ایمن، داربست‌ها، بالابرهای متحرک و دارای جایگاه استفاده کنید.
- پرتاب یا رها کردن هرگونه شی، ابزار، لوازم، تجهیزات و مصالح در حین کار ممنوع است.
- استفاده از نردبان در موارد زیر ممنوع است:
- روی داربست یا جایگاه کار در ارتفاع
- به عنوان الوار و تخته زیرپایی برای ایجاد جایگاه کار
- قرار دادن پایه‌های نردبان روی جایگاه کار ناپایدار مانند بشکه، آجر، جعبه، کیسه، دریچه‌های آدم‌رو و …
- آغشته بودن سطوح مختلف نردبان به لکه چربی، گریس، روغن و سایر مواد لغزنده دیگر
- معبر و پل ارتباطی بین دو جایگاه کار در ارتفاع
- استفاده از نردبان معیوب، شکسته، پوسیده و ناسالم
- تکیه گاه فوقانی ناایمن، سست و لغزنده باشد.
- طول نردبان قابل حمل نباید بیش از 10 متر باشد.
- برای تردد و استفاده از نردبان، کارگر باید همواره روبه نردبان بوده و دارای سه نقطه اتکاء باشد و وضعیت بدن او نباید از محور تقارن نردبان خارج شود
- فواصل پله‌های نردبان از یکدیگر باید مساوی و بین 25 تا 35 سانتیمتر باشد.
- اتصال دو نردبان یک طرفه به یکدیگر به منظور افزایش طول آن ممنوع است.
- استقرار نردبان یک طرفه قابل حمل در امتداد سطح شیبدار با شیب بیش از 6 درجه ممنوع است.
- برای نردبان ثابت عمودی که بیش از 2/2 متر ارتفاع دارد باید حفاظهای حلقوی یا مربعی شکل نصب شود بطوریکه با فواصل حداکثر 9/0 متری ازیکدیگر و با بستهایی در طول محفظه مهارشده تا احتمال سقوط کارگر ازبین حفاظ وجود نداشته باشد طول نردبان طنابی نباید بیش از 30 متر باشد.
- استفاده از نردبان طنابی هنگامی مجاز است که امکان استفاده از سایر نردبانها میسر نباشد.
- استفاده از نردبان با پله طنابی ممنوع است.
- پله نردبان طنابی باید از جنس مقاوم بدون ترک‌خوردگی و پوسیدگی باشد.
- نگهدارنده‌های نردبان طنابی باید بصورت محکم و ایمن در بالای هر پله بسته شده باشد.
- در موقع استفاده از نردبان پله مرغی روی سقفهای شیبدار باید نردبان مذکور از راس شیب تا لبه انتهایی آن ادامه داشته و بصورت ایمن مهار شود.
البته باید در نظر داشته باشید در صورتی‌که تعمیرات در ارتفاع شرایط و وسایل خاصی را نیاز دارد باید به نکات ایمنی آنها نیز توجه کنید. به طور مثال اگر می‌خواهید تعمیرات سیستم برقی یک خانه را در ارتفاع انجام دهید باید علاوه بر نکات ایمنی کار در ارتفاع، نکات ایمنی کار با برق را هم رعایت کنید.
کار با مواد شیمیایی
برای کار با موارد شیمیایی نیز باید نکات ایمنی را رعایت کنید که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از پوشش مناسب مانند لباس کار یکسره، ماسک، دستکش، عینک و کفش مخصوص استفاده کنید.
- ظرف‌های مواد شیمیایی را در محلی مخصوص قرار دهید و درب آنها را کامل ببندید.
- حتما در محل جعبه کمک‌های اولیه و کپسول آتش نشانی، محلول های شست و شوی چشمی، دوش و چشم شوی اضطراری، پتوی مخصوص خاموش کردن آتش داشته باشید.
- در هنگام کار با مواد شیمیایی از خوردن و آشامیدن بپرهیزید.
- کفش جلوباز، دمپایی یا کفش پاشنه دار در هنگام کار نپوشید.
- مواد شیمیایی را در سطل زباله نریزید.
- از گوش دادن به رادیو، تلویزیون و عوامل حواس پرتی حین کار بپرهیزید.
- اگر لباس یا بدنتان با مواد شیمیایی تماس یافت از دوش مخصوص یا شستشوی چشمی استفاده کنید.
- از لنز در زمان کار با مواد شیمیایی استفاده نکنید.
- حتما در محل تهویه مناسب نصب کنید تا گازهای سمی از محل خارج شود.
