یادداشت ویراستار: اصل این مطلب در اسفند ۱۳۹۴ نوشته شده بود و در مهر ۱۴۰۰ دوباره بررسی و به‌روز شده است.
با ریبال کارت گرافیک، بدون صرف هزینه‌ای زیاد، می‌توانید کارت گرافیک و سایر تراشه‌های کامپیوتری را تعمیر و نو کنید.
ریبال کردن چیپ‌های کارت گرافیک، یکی از تعمیرات سخت افزاری معمول کامپیوتر و کنسول‌های گیمینگ است که به دلایل مختلفی انجام می‌گیرد. در این مطلب آچارباز، همه چیز را درباره روش ریبال کردن کارت گرافیک و نصب چیپ جدید با جزئیات کامل، توضیح می‌دهیم. پس همراه ما باشید.
ریبال چیست؟
ریبال کردن در لغت به معنی توپ‌گذاری مجدد است و در تعمیر کامپیوتر، به تعویض توپهای قلعی چیپ‌های مختلف، گفته می‌شود. حتما تاکنون صفحه تراشه‌های مختلف کامپیوتری را دیده‌اید. روی این صفحات، برای برقراری ارتباط الکتریکی لازم، یک ردیف منظم از توپ‌هایی با جنس قلع، وجود دارد. این لایه از قلع، در چگونگی عملکرد قطعه الکترونیکی دستگاه، نقش حیاتی دارد. ممکن است به دلایلی، به تعویض این ارتباطات قلعی که به شکل توپ‌مانندی روی صفحات قرار دارند، نیاز پیدا کنید. در این صورت، قطعه دستگاه به خوبی کار نمی‌کند و توپهای قلع باید دوباره کار گذاشته شوند. به این عمل، ریبال کردن چیپ گفته می‌شود.
دلایل ریبال کارت گرافیک
توپهای قلعی تراشه‌ها، به دلایل مختلفی ممکن است دچار آسیب‌دیدگی شوند. در این صورت، عملکرد قطعه با مشکل مواجه می‌شود. ممکن است دستگاه در حین کار، هنگ کند. عدم حفظ ارتباط پیوسته، می‌تواند از عوارض آسیب‌دیدگی توپهای قلعی تراشه‌ها باشد. در این شرایط، با روش ریبال، می‌توان به تعمیر قطعه پرداخت. به‌طور کلی، دلایل آسیب‌دیدگی توپهای تراشه‌ها را باید در موارد زیر جستجو کرد:
- آسیب‌دیدگی بر اثر گرما: در صورتی که تراشه، برای مدت زمان طولانی، بیش از حد داغ شود، احتمال آسیب‌دیدگی به توپهای قلع وجود دارد. به همین دلیل، کارت گرافیک بیشتر از سایر قطعات، با مشکل در توپهای قلع و نیاز به ریبال کردن، مواجه می‌شود.
- آسیب دیدگی ناشی از ضربه: ممکن است بر اثر ضربه به دستگاه، ارتباط لایه قلعی قطع شده باشد. لایه قلعی باید به درستی روی پایه‌های تراشه، سوار شود تا ارتباط برقرار شود.
- ترک‌خوردگی و فرسودگی: ایجاد ترک‌های ریز در توپهای قلع، می‌تواند بر اثر فرسودگی قطعه و استفاده طولانی مدت، ایجاد شود. در این حالت نیز با ریبال کردن، قطعه تعمیر می‌شود.
نحوه انجام ریبال چیپ گرافیک
انجام روش ریبال، نکات فنی مختلفی دارد که تعمیرکار کامپیوتر باید در زمان تعمیر و تعویض توپهای قلعی، به آنها آشنا باشد. اگر در این زمینه تجربه ندارید، این کار را خودتان انجام ندهید و تعمیر کامپیوتر را به افراد کاربلد بسپارید. زیرا ریبال کردن، به تجربه و تجهیزات مخصوص نیاز دارد. در غیر این صورت، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به تراشه وارد خواهد شد.
- به‌طور کلی، عمل ریبال، شامل گرم کردن توپهای قلع به شکلی است که از تراشه جدا شوند.
- سپس باید سطح تراشه تمیز شود.
- در نهایت، توپهای قلعی جدید، باید به دقت و بر اساس الگوی تراشه، در سر جای خود قرار بگیرند.
- اما این کار، جزئیات زیادی دارد و شامل دستورالعمل‌های فنی مختلفی است. در ادامه، فرایند ریبال چیپ گرافیک را بیشتر توضیح می‌دهیم.
جداسازی توپهای قلع
- برای شروع کار، باید قطعه تراشه را از مادربورد جدا کنید. به همین دلیل، باید با سشوار صنعتی، به قطعه گرما داده شود.
- دقت کنید که نباید مستقیم به قطعه گرما داد. به همین دلیل، با یک لایه محافظ یا شیلد، تراشه پوشیده می‌شود.
- بعد از جداسازی چیپ، باید با دستگاه گرمادهنده، قلع‌ها را سست کرد.
- برای این کار، تجربه در کار با دستگاه هیتر، بسیار مهم است. دمای مورد استفاده و مدت زمان گرمادهی به قطعه، باید توسط متخصص تعیین شود.
- اغلب یک یا دو دقیقه، قطعه را در معرض گرما قرار می‌دهند تا پایه‌های قلع آب شود. البته دمای دستگاه هیتر نیز باید به درستی تنظیم شود.
- از هویه نیز برای این کار استفاده می‌شود. تعمیرکار با نوک هویه، پایه‌های قلع را آب می‌کند.
- نکته مهم این است که به تراشه، گرمای بیش از حد وارد نشود.
- در نهایت، بعد از آب شدن لایه قلع، توپ‌ها از تراشه جدا می‌شوند.
تمیزکاری قطعه
بلافاصله بعد از جداسازی توپهای قلع، سطح قطعه باید تمیز شود. این کار با الکل ۹۰ درصد انجام می‌گیرد. می‌توانید از یک سطح پنبه‌ای آغشته به الکل، استفاده کنید.
- اگر بقایای قلع روی تراشه مانده باشد، با استفاده از لحیم، سطح تراشه تمیز می‌شود.
- در زمان انجام کار، در چند نوبت سطح تراشه از خمیر لحیم‌کاری پوشانده می‌شود. خمیر لحیم‌کاری کمک می‌کند که اتصالات الکتریکی انجام گیرند. استفاده بیش از حد از خمیر لحیم یا مایع فلکسی، باعث چسبیدن توپهای قلعی و عدم ارتباط با تراشه خواهد شد.
قرار دادن توپهای قلع روی تراشه
مرحله آخر، قرار دادن توپهای قلعی جدید روی تراشه است. اما این مرحله، خود گام‌های مختلفی دارد.
- اول از همه، اندازه توپهای قلع باید به درستی انتخاب شود. توپهای قلعی مختلفی برای عمل ریبال وجود دارند. اگر در اندازه توپ‌ها دقت نشود، نتیجه درستی حاصل نخواهد شد.
- سپس باید قطعه را در دستگاه فیکسچر قرار داد. با این دستگاه، قطعه ثابت شده و به تعمیرکار اجازه می‌دهد که فرایند حساس قرار دادن توپهای قلع را روی آن، انجام دهد.
- باید مقدار مناسبی از خمیر لحیم را روی تراشه قرار داد تا توپ‌ها به یکدیگر بچسبند.
- بعد از ثابت کردن قطعه، باید با استفاده از شابلون، توپهای قلع را روی تراشه قرار داد. شابلون باید با توجه به اطلاعات فنی تراشه، به کار رود. شابلون یک ورق فلزی است که الگوی توپ‌ها را در خود دارد. این گونه تعمیرکار می‌تواند توپ‌ها را در جای درست خود قرار دهد.
- سپس توپهای قلع را روی شابلون قرار می‌دهند. توپ‌ها با عبور از سوراخ‌های شابلون، روی تراشه قرار می‌گیرند. نکته مهم این است که همه سوراخ‌های شابلون، با توپ‌ها پر شوند.
- بعد از این کار، باید به آرامی نگه‌دارنده را باز کرد تا پایه تراشه از دستگاه جدا شود. باید مراقب بود که محل قرارگیری توپ‌ها تغییر نکند.
- سپس با یک سشوار صنعتی یا هویه، اتصال توپ‌ها با تراشه کامل می‌شود. این بخش هم عمل حساسی است. پایه توپ‌ها باید ذوب شود تا با کمک خمیر لحیم، به تراشه بچسبد.
ریبال کردن در لغت به معنی توپ‌گذاری مجدد است و در تعمیرات کامپیوتر، به تعویض توپهای قلعی چیپ‌های مختلف، گفته می‌شود.
قرار دادن چیپ روی مادربورد
حالا باید چیپ را دوباره روی مادربرد سوار کرد.
- این کار نیاز به گرمادهی مجدد به قطعه دارد. مدت زمان لازم برای این کار نیز با توجه به قطعه در نظر گرفته می‌شود.
- بدین ترتیب، تراشه مجدد روی مادربرد قرار می‌گیرد. تعمیرکار باید از اتصال درست قطعه با مادربرد، مطمئن شود.
حالا همه مراحل ریبال کردن کارت گرافیک، انجام شده است. سپس می‌توان بررسی کرد که قطعه به درستی کار می‌کند یا نه.
قیمت ریبال کارت گرافیک
ریبال کارت گرافیک، روش پرهزینه‌ای نیست. اما هزینه ریبال کارت گرافیک، با توجه به نوع قطعه تعیین می‌شود. قیمت ریبال چیپ، از صد هزار تومان شروع شده و به چند صد هزار تومان می‌رسد.
در این مطلب، سعی کردیم همه نکات را در مورد روش ریبال کردن کارت گرافیک و جزئیات نصب چیپ جدید، توضیح دهیم. حالا شما با مراحل انجام این کار آشنا هستید، اما نحوه درست انجام آن، به تجربه فنی نیاز دارد. تعمیرکارهای مجرب آچارباز، می‌توانند در این مورد نیز به شما کمک کنند. آچارباز با خدماتی مثل تعمیر کامپیوتر و تعمیر لپ تاپ، آماده خدمت‌رسانی در محل شماست.
برای این کار باید خیلی دقت کنید. من یه بار که این کارو انجام دادم، به خاطر فشاری که بهش آوردم پایه اش شکست