گرمایش از کف چیست، گرمایش از کف بهتر است یا رادیاتور

تا به حال در مورد سیستم گرمایش از کف چیزی شنیده‌اید؟ در مورد کارایی آن، مزایا و معایبش چه چیزهایی می‌دانید؟ در این مقاله قصد داریم شما را با نحوه عملکرد آن، مزایا و معایبش، نوع پکیجی که باید در این رابطه استفاده کنید و قوانینی که در رابطه با گرمایش از کف باید رعایت کنید را برای شما بازگو کنیم.

گرمایش از کف چیست؟

قبل از هر چیزی باید در ابتدا در مورد مفهوم سیستم گرمایش از کف اطلاعات لازم را کسب کنیم و بدانیم که گرمایش از کف چه نوع سیستمی است و نحوه عملکرد آن چگونه است؟

سیستم گرمایش از کف روشی نوین در خدمات فنی گرمایشی و سرمایشی است که به شما کمک می‌کند تا در دنیای مدرن از شیوه بهتر و کارآمدتر و در عین حال ساده نتیجه بهتری کسب کنید. در گذشته برای گرم کردن خانه از بخاری یا سیستم‌های گرمایشی دیگر همچون رادیاتور، فن کوئل و … استفاده می‌کردند و دمای اتاق به صورت گردشی گرم می‌شد.

اما در سیستم گرمایش از کف، گرما از طریق سطح زمین پخش می‌شود. به گونه‌ای که وقتی شما روی سطح زمین راه می‌روید، گرمای  مطبوعی را احساس خواهید کرد. در این نوع سیستم گرمایشی، تمام قسمت‌های محیط گرمای یکنواخت و دلپذیری دارند و کل اتاق از سمت پایین به بالا گرم می‌شود.

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم و از نامش هم پیداست، سیستم گرمایش از کف از طریق کف و سطح زمین این کار را انجام می‌دهد. لوله‌های مخصوص مانند لوله‌های 5 لایه و یا 3 لایه از سطح زیرین کف عبور داده می‌شوند. آب گرم از این لوله‌ها عبور کرده و کف ساختمان به صورت یکنواخت تا ارتفاع 2 متر از کف زمین گرم خواهد شد. حداکثر دمای گرمایش از کف حدود 29 درجه سانتی‌گراد خواهد بود. علاوه بر این، در این شیوه به صورت تقریبی 25 تا 30 درصد در انرژی گرمایی صرفه‌جویی خواهد شد.

استفاده از سیستم گرمایش از کف در محیط‌های بزرگ بسیار مقرون به صرفه است. با توجه به اینکه در این شیوه گرما از پایین به سمت بالا جریان می‌آید و تا ارتفاع 2 متری هم گرما حفظ می‌شود. به راحتی می‌توان در محیط‌های بزرگ از آن استفاده کرده و در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی کرد.

گرمایش از کف بهتر است یا رادیاتور؟

در این بخش به مقایسه سیستم گرمایش از کف با رادیاتور می‌پردازیم و به این پرسش پاسخ می‌دهیم که کدام شیوه بهتر است؟ مزایای گرمایش از کف چیست؟

1. در گرمایش از کف انرژی به شیوه بهتر صرفه جویی می‌شود.
2. رادیاتورهای سنتی برای اینکه یک خانه را گرم کنند نیاز به گرمایی حدود 65 تا 75 درجه سانتی‌گراد دارند. در حالیکه گرمایش از کف حداکثر با 29 درجه سانتی گراد خانه را به راحتی و به صورت مطبوع گرم می‌کند.
3. درجه حرارت سیستم گرمایش از کف در طول فصول سرد سال یکنواخت و ثابت است. در این شیوه هوا با دمای کمتر به سمت سقف می‌رود.
4. دمای اتاق زمانیکه از رادیاتور استفاده می‌کنید، متغیر است. در اطراف رادیاتورها هوا گرم‌تر بوده و هرچه از آن فاصله می‌گیرید، دما سردتر می‌شود. اما در گرمایش از کف چون تمام سطح زمین لوله‌گذاری شده، این اتفاق نمی‌افتد و دیگر نیاز نیست برای گرم شدن به رادیاتور بچسبید!
5. زمانیکه از گرمایش از کف استفاده می‌کنید، فضای بیشتری برای طراحی و تغییر دکوراسیون در فضای داخلی در اختیار دارد.
6. سیستم گرمایش از کف به نسبت رادیاتورها و مخصوصا بخاری‌ها خطر کمتری برای کودکان دارد.
7. سیستم گرمایش از کف به شما اجازه استفاده از انواع کفپوش‌ها همچون سنگ، سرامیک، کاشی، ونیل، چوب و فرش را می‌دهد.
8. بازدهی گرمایی سیستم گرمایش از کف در مقایسه با سایر رادیاتور حدود 30 درصد بهتر است. علاوه براین برای هر اتاق قابلیت تنظیم دمای متفاوت دارد.
9. هنگام کار کردن سیستم گرمایش از کف هیچ آلودگی صدایی وجود ندارد. صداهایی همچون لرزش کانال، صدای عبور آب از لوله‌ها و … وجود ندارد.
10. سیستم گرمایش از کف استهلاک کمتری دارد و طول عمر آن بالاست. هزینه تعمیر و نگهداری سیستم گرمایش از کف به نسبت سایر شیوه‌ها بسیار کمتر بوده و طول عمری حدود 30 ساله برای آن در نظر گرفته شده‌است.
11. سیستم گرمایش از کف، آلودگی کمتری نسبت به بخاری، شومینه، رادیاتور و … دارد و سقف و دیوارهای آن کمتر سیاه و آلوده می‌شوند.

دردسرها و معایب سیستم گرمایش از کف چیست؟

• هر سیستمی در کنار مزایا و ویژگی‌های مثبتش، معایبی نیز دارد. سیستم گرمایش از کف نیز از این قاعده جدا نیست!
• پس از اتمام کار و لوله‌کشی نمی‌توان در سیستم گرمایش از کف تغییر ایجاد کرد. بنابراین برای نصب آن حتما باید از افراد متخصص و حرفه‌ای استفاده کنید.
• در صورتیکه سیستم گرمایش از کف خاموش شد، روشن و گرم کردن آن انرژی و زمان زیادی می‌برد و حدود 36 ساعت طول می‌کشد. دلیل آن هم این است که چون لوله‌ها در تمام سطوح زمین کار گذاشته شده، به تدریج سطوح گرم شود تا کف آسیب نبیند. دما در ابتدا به 20 درجه می‌رسد. سپس به تدریح دما به 30 درجه خواهد ‌رسید. بار اولی که سیستم را روشن می‌کنید، آن را در دمای پایین قرار دهید و هر چند ساعت یک بار 5 درجه دما را بالا ببرید.

• گروهی بر این باورند که سیستم گرمایش از کف یک روش غیربهداشتی و ناسالم است که موجب باردار شدن پرزهای قالی و موکت می‌شود که این مسئله توسط کارشناسان امر تکذیب شد.
• ایراد بعدی که به سیستم گرمایش از کف گرفته می‌شود این است که این شیوه با فرهنگ ما که از فرش در تمام خانه استفاده می‌کنیم همخوانی ندارد و گرما به محیط منتقل نمی‌شود. این مسئله کاملا اشتباه است. عایقی که در سیستم گرمایش از کف استفاده می‌شود، جلوی اتلاف انرژی را می‌گیرد .
• علاوه بر این، بالای 60 درصد انتقال گرما در این سیستم به صورت تابشی است. بنابراین با وجود عایقی با ضخامت 2 سانتی متر باز هم کارآمد و بازدهی قابل قبولی دارد.
• مشکلی دیگر که در مورد مضرات سیستم گرمایش از کف به بدن عنوان می‌شود، مشکل پوکی استخوان و واریس است. البته در این مورد نظریه علمی و دقیقی وجود ندارد و نیاز به تحقیق و بررسی بیشتر است. بنابراین نمی توان به آن به عنوان مضرات گرمایش از کف برای بدن اشاره کرد.

راه اندازی گرمایش از کف به چند شیوه انجام می‌شود؟

نحوه عملکرد سیستم گرمایش از کف ساختمان به سه روش زیر انجام می‌شود که عبارتند از:

• سیستم گرمایش از کف با آب گرم

در این شیوه از لوله‌های 5 لایه در کف ساختمان استفاده می‌شود. آب گرم تولید شده توسط موتورخانه یا بویلر به وسیله «پمپ‌های سیرکولاتور» به لوله‌های تعبیه شده در کف منتقل می‌شود. سیستم گرمایش از کف با آب گرم نسبت به دو گزینه بعدی مقرون به صرفه‌تر است.

• سیستم گرمایش از کف با جریان الکتریسیته

در این شیوه گرمایش از کف، کابل‌های حرارتی مخصوص در کف اتاق نصب می‌شود. کابل‌ها با عبور جریان الکتریسیته گرم می‌شوند و گرما را نیز انتقال می‌دهند. گرمای ایجاد شده در این حالت به محیط اطراف منتقل می‌شود. البته این شیوه با توجه به مصرف بالای برق، در کشورهایی که برق قیمت پایینی دارد، بسیار به صرفه خواهد بود.

• سیستم گرمایش از کف با هوای گرم

از آنجا که هوا نمی‌تواند گرمای زیادی را در خود نگه دارد. این شیوه در محیط‌های مسکونی قابل استفاده نبوده و مقرون به صرفه نیست. مخصوصا اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید، این شیوه را به شما توصیه نمی‌کنیم.

مراحل نصب سیستم گرمایش از کف چگونه است؟

1- اولین مرحله برای نصب سیستم گرمایش از کف، دریافت نقشه‌ای است که توسط متخصص طراحی شده‌است.

نقشه‌های سیستم گرمایش از کف در چهار مدل هستند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:

• مارپیچ
• برای راهروها که عرض کمی دارند و یک دیوار آنها سرد است از نقشه‌ها با طرح مارپیچ استفاده می‌شود.
• طرح دو طرفه یا L
• این طرح برای اتاق‌هایی استفاده می‌شود که دو دیوار سرد دارند.
• طرح سه طرفه یا یو
• این طرح برای اتاق‌هایی استفاده می‌گردد که سه دیوار سرد دارند.
• طرح چهار طرفه یا لوپ
• این شیوه بهترین بازدهی را در طرح‌های سیستم گرمایش از کف دارد که معمولا در اتاق پذیرایی از آن استفاده می شود.

2- پس از انتخاب طرح مناسب باید محل جعبه کلکتور را مشخص کنید. کلکتور یک وسیله میله‌ای شکل است که در زیر آن تعداد زیادی خروجی وجود دارد. با اتصال شیرهای مختلف به کلکتور راه‌ها و خروجی‌های آب به مسیرهای متفاوت تقسیم و ارسال می‌شود. کلکتور، مسئولیت هدایت آب به صورت یکسان را به عهده دارد. کلکتورها معمولا درون یک جعبه نصب می‌شوند.

3- پس از تعیین محل کلکتور نوبت زیرسازی و عایق بندی کف ساختمان است تا اتلاف انرژی به حداقل برسد. بهترین گزینه، عایق‌های پلی استارین هستند. ابتدا دیوارهای اطراف را بین 6 تا 10سانتی متر عایق کاری کنید. سپس به سراغ کف بروید. عایق کف باید حداقل 3 سانتی‌متر ضخامت و چگالی برابر با 25 داشته باشد. همچنین تمام درزها با عایق کاری باید پوشیده شده باشد.

4- در قدم بعدی براساس طرحی که انتخاب کرده‌اید باید لوله‌ها را روی کف عایق بندی شده ریلی قرار دهید. لوله‌ها باید در فاصله معینی از یکدیگر قرار بگیرند. شابلون به شما کمک می‌کند تا فاصله میان لوله‌ها به درستی اعمال شوند. لوله‌ها هرگز نباید خم شده یا دچار شکستگی شوند. پس از اتمام این مرحله، سیستم باید به مدت 6 ساعت در فشار 6 اتمسفر امتحان شود تا نسبت به انجام کار اطمینان کسب کنید.

5- پس از اتمام ریل‌گذاری لوله‌ها، نوبت به بتن‌ریزی است. سطح روی لوله‌ها را با بتن با کیفیت و مستحکم به ضخامت 5 تا 3 سانتی‌متر بپوشانید. پس از بتن‌ریزی باید چند روز صبر کنید و از روشن کردن سیستم گرمایش از کف خودداری کنید.

6- مرحله آخر انتخاب کف پوش مناسب برای کف محیط است.

بهترین پکیج گرمایش از کف کدام است؟

در کل استفاده از موتورخانه برای گرمایش از کف مناسب‌تر از پکیج است. مخصوصا اگر منزل شما وسعتی بیش از 200 متر دارد. اما اگر انتخاب شما بنا به شرایط و موقعیت ساختمان، پکیج است. پکیج مناسب گرمایش از کف باید به صورت دیجیتالی باشد و امکان نصب ترموستات را نیز داشته باشد. این پکیج‌ها می‌توانند دما را حداکثر تا 50 درجه کنترل کنند..

نکته بسیار مهم در پکیج مناسب گرمایش از کف این است که پکیح باید مجهز به کنترل دو منظوره برای کنترل دمای آب باشد تا بتواند هم دمای آب گرم مصرفی را کنترل کند و هم دمای آب سیستم گرمایشی را تنظیم کند.

در نگهداری از سیستم گرمایش از کف، مهم‌ترین نکته سرویس پکیج است. سرویس به موقع پکیج، مانع از خرابی دستگاه در آینده خواهد شد.

چه نکات و قوانین مهمی باید در گرمایش از کف رعایت شود؟

در این قسمت یک سری قوانین که باید در هنگام نصب سیستم گرمایش کف باید رعایت شود با یکدیگر مرور می‌کنیم.

• به هنگام لوله کشی دقت کنید تا اتصالات در کف ساختمان روی هم و یا از زیر دیوار عبور نکنند.
• هرگز در لوله‌‌کشی گرمایشی ازکف از اتصالات سه راهی استفاده نکنید.
• در مرحله بتن ریزی برای تهیه ملات باید از مصالح یا دانه‌های ریز استفاده کنید. پس از بتن ریزی باید دو روز صبر کنید و از رسیدن دما به زیر 5 درجه جلوگیری کنید.
• یکی دیگر از قوانین گرمایش از کف این است که پس از بتن ریزی باید به مدت یک هفته هیچ بار سنگینی روی لایه بتنی قرار ندهید.
• لوله‌های سبز یا پلی پروپیلن برای تأمین گرمایش از کف مناسب مناسب نیستند . چون دچار ترک خوردگی یا نشتی می‌شوند.
• فاصله بین لوله‌ها و طول مدارها باید براساس نقشه باشد.
• برای تمام مدارهای بسته باید یک شیر مستقل نصب شود.
• یکی دیگر از قوانین گرمایش از کف رعایت دمای آب در هنگام راه اندازی سیستم است. دمای آب در زمانیکه می‌خواهید سیستم را راه‌اندازی کنید نباید از 25 درجه سانتی‌گراد بیشتر باشد و روزانه فقط 5 درجه به دمای آب اضافه کنید.
• یکی از مهم‌ترین قوانین گرمایش از کف که باید در هنگام راه اندازی سیستم گرمایشی رعایت شود، رعایت افزایش دمای آبی است که به سیستم وارد می‌شود. این افزایش دما باید به گونه‌ای باشد که لایه بتنی لوله‌های آب گرم و دیگ حرارتی دچار تنش نشوند.
• حتما روی کلکتور برگشت، شیر هواگیری نصب کنید.
• کلکتور برگشت باید از کلکتور رفت در قسمت بالاتری قرار بگیرد.
• برای تمام مدارهای سیستم یک شیر مستقل باید وجود داشته باشد.
• با توجه به وجود لوله‌های فراوان در نردیک کلکتور، باید لوله‌ها تماما عایق‌بندی شوند. عایق‌بندی لوله‌ها از انتقال گرمای زیاد به سطوح مجاور کلکتور ممانعت می‌کند.
• فاصله بین لوله‌ها و طول مدارها باید براساس نقشه باشد.
• یکی از قوانین گرمایش از کف که بسیار مهم نیز هست این است که سیستم گرمایش از کف نباید مستقیما به دیگ آب گرم متصل شود.

گرمایش از کف چه مشکلاتی می‌تواند داشته باشد؟

1- هواگیری گرمایش از کف

سیستم گرمایش از کف هم به ماننند رادیاتورهای خانه سالی یک بار نیاز به هواگیری دارند. هواگیری تاثیر بسیار زیادی در بازدهی گرمایش از کف دارد. بهتر است سالی یک بار این کار انجام شود. هواگیری از کف عملکرد سیستم گرمایشی را بهتر می‌کند و از طرفی دیگر محیط را نیز گرم‌تر خواهد کرد.

2- گرم نشدن گرمایش از کف

هنگامیکه از علت گرم نشدن گرمایش از کف سخن می‌گوییم، عوامل بیرونی و داخلی زیادی دخیل هستند.

عوامل بیرونی

• مصالح استفاده شده در کف ساختمان کیفیت خوبی نداشته و هدایت حرارت به خوبی انجام نمی‌گردد.
• میزان رطوبت خاک و مصالح نیز مهم هستند. هرچه خاک مرطوب‌تر باشد، هدایت گرما بهتر انجام می‌گردد.
• تراز نشدن کف ساختمان به صورت درست و اصولی. زمانیکه کف ساختمان به صورت اصولی تراز نشده باشد، آب در لوله‌ها به صورت ناهمسان توزیع می‌شود و در نتیجه گرما به صورت یکسان پخش نمی‌شود.

عوامل درونی

• استفاده از لوله‌های نامناسب.
• ترموستات در جای درست نصب نشده‌است.
• سیستم گرمایش از کف به صورت درست و اصولی طراحی نشده‌. برای طراحی سیستم گرمایش از کف چهار حالت مارپیچ، دوطرفه، سه طرفه و چهار طرفه وجود دارد که باید براساس ویژگی‌های ساختمان و اتاق نوع مناسب آن را انتخاب کرد.

• محل موتورخانه یا پکیج. محل منابع گرما و فاصله آن‌ از سیستم گرمایش از کف، در گرم نشدن آن بسیار موثر است.
• انتخاب عایق نامناسب برای کف. پس از اجرای بتن کف باید یک لایه فوم 20 میل را روی آن قرار دهید. به گونه‌ای که تمام کف را بپوشاند. بهترین نوع عایق کف پلی استایرن است.

کارشناسان در مورد گرمایش از کف چه نظراتی دارند؟

برخلاف شایعه‌هایی که در رابطه با نصب سیستم گرمایش از کف وجود دارد، کارشناسان در مورد مزایای این روش گرمایشی چند دلیل ارائه می‌دهند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

• به نظر کارشناسان استفاده از سیستم گرمایش از کف هوای تمیز و مطبوعی را در اختیار اعضای خانواده قرار می‌دهد. علاوه براین بهترین نقطه بدن کف پا، همواره گرم باقی می‌ماند. از آنجا که پاها بیشترین فاصله را با قلب دارند. این گرما و یا سرما کمتر از طریق سیاهرگ‌ها به قلب منتقل می‌شود.
• نکته‌ی بعدی نیاز به حرارت در این شیوه بسیار کمتر است.
• معایب سیستم گرمایش از کف بیشتر به اجرای آن برمی‌گردد که حتما باید از نیروی ماهر در این زمینه استفاده کرد.
• مورد بعدی استفاده نادرست از سیستم گرمایش از کف است که موجب تنش حرارتی شده و باعث تخریب کفپوش ساختمان می‌شود.

علت ممنوعیت گرمایش از کف و بررسی این پرسش که آیا این موضوع صحت دارد؟

خبری منتشر شد که استفاده از سیستم گرمایش از کف تولید گردوغبار کرده و به ریه آسیب می‌رساند و حتی موجب سرطان ریه می‌شود. علاوه براین باعث بروز بیماری‌هایی مانند واریس و پوکی استخوان در افراد می‌شود و حتی ادعا شد که مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به تمامی سازمان های مسکن و شهرسازی در سراسر کشور ابلاغیه‌ای زده و در آن استفاده از سیستم گرمایش از کف را غیرمجاز و ممنوع اعلام کرده‌‍‍‌است!

در پی انتشار این خبر، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ضمن تکذیب این خبر اعلام کرد هیچگونه دستورالعملی دال بر عدم استفاده از این سیستم گرمایشی به سازمان‌های مسکن و شهرسازی استان‌ها ابلاغ نکرده‌است و حتی براساس تحقیقات و بررسی‌های انجام شده نتایجی زیر کسب شده که عبارتند از:

• اعطای گواهینامه فنی به لوله‌های پلیمری که قابلیت کاربری در سیستم‌های گرمایش کفی دارند.
• برگزاری ۲ کارگاه آموزشی با موضوع گرمایش کفی و ارائه ۱۲ عنوان مقاله در این رابطه
• چاپ دو کتاب در مورد مزیت استفاده از سیستم گرمایش از کف
• برگزاری دو دوره کنفرانس بین‌المللی تاسیسات و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی و راهبری کمیته علمی آن توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و ارائه مقالات متعدد در خصوص سیستم گرمایش کفی

عوامل موثر بر هزینه گرمایش از کف

هزینه سیستم گرمایش از کف تفاوت چندانی با هزینه سایر روش‌های گرمایشی ندارد. هرچند هزینه این شیوه نسبت به روش و موادی که استفاده می‌شود، متفاوت خواهد بود. عواملی که در هزینه گرمایش از کف موثرند عباتند از:

• نوع عایق مورد استفاده و ضخامت آن
• نوع لوله‌های مورد استفاده، برند و قیمت‌های آنها
• نوع و جنس و کیفیت تجهیزات مصرفی
• موقعیت ساختمان
• نوع ترموستات
• نوع شیر کلکتور (دستی یا برقی)