آشنایی با تکنولوژی تلویزیون های ۴K

اگر از کیفیت و وضوح تصویر تلویزیون‌های HD خود لذت می‌برید، باید بدانید که فرمت رزولوشن بالای جدیدی به نام ۴K در بازار موجود است که وضوح تلویزیون‌های HD و Full HD در برابر آن بسیار ناچیز است!

به دنیای تکنولوژی خوش آمدید! در ادامه از تکنولوژی تلویزیون های ۴K برای شما بیشتر خواهیم گفت.

۴K یا همان (Ultra HD) تعداد پیکسل لازم برای پر کردن چهار صفحه نمایش Full HD 1080p را در خود دارد. یعنی تعداد پیکسل‌های آن چهار برابر بیشتر از پیکسل‌های یک نمایشگر فول اچ دی بوده و در نتیجه وضوح تصویر آن هم چهار برابر بیشتر است. این تکنولوژی مناسب برای تلویزیون‌هایی با سایز بالای ۵۰ اینچ است.

نمایشگرهای HD استاندارد، حداکثر محدود به ۱۹۲۰ ستون عمودی و ۱۰۸۰ ردیف افقی از پیکسل هستند (همان فول اچ دی). اما در تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K تعداد این پیکسل‌‎ها دو برابر می‌شود، یعنی این دستگاه‌ها دارای ۳۸۴۰ × ۲۱۶۰ پیکسل هستند. رزولوشن این تلویزیون‌ها فقط کمی کمتر از رزولوشن صفحه‌ی سینما با ۴۰۹۶ × ۲۱۶۰ پیکسل است.

شاید هم اکنون تنها عیب تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K در قیمت بسیار بالای آن‌ها باشد، اما مطمئنا در آینده‌ی نزدیک، این شرایط هم تغییر می‌کند. زیرا همواره با ظهور تکنولوژی‌های جدیدتر، قیمت قدیمی‌ترها هم کمتر خواهد شد.

حتی ممکن است این روزها با شنیدن نام روزلوشن ۴K برای خریدن تلویزیون ترغیب نشوید، زیرا اسامی دیگری از جمله High-Dynamic Range (دامنه‌ی داینامیکی بالا)، Quantum Dot (نقطه‌ی کوانتومی) و پنل‌های OLED شما را مجذوب خود کنند.

۴K چیست؟

برای درک تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K ابتدا باید با مفهوم ۴K آشنا شوید. خیلی ساده و صریح می‌توان گفت که ۴K به معنای یک تصویر واضح است. یعنی چه؟

یعنی در یک نمایشگر ۴K تصاویر از نوردهی ۸,۲۹۴,۴۰۰ عدد پیکسل تشکیل می‌شوند، در نتیجه این تعداد بسیار بالای پیکسل، تلویزیون را قادر می‌سازد تا تصاویر را به‌صورت شفاف‌تر و با جزئیات بسیار بهتری نمایش دهد. فقط همین!

رزولوشن ۴K که به‌عنوان ۲۱۶۰P  هم شناخته می‌شود، دارای ۳۸۴۰ × ۲۱۶۰ پیکسل است. برای مقایسه، گفتیم که حداکثر رزولوشن استاندارد HD یعنی رزولوشن فول اچ دی فقط دارای ۱۹۲۰ × ۱۰۸۰ پیکسل است. با یک ضرب ساده متوجه می‌شوید که در ۴K حدود ۸ میلیون پیکسل وجود دارد و در فول اچ دی فقط ۲ میلیون پیکسل، یعنی ۴ برابر بیشتر. در واقع در رزولوشن ۴K، تعداد پیکسل‌های افقی و عمودی هر کدام ۲ برابر بیشتر از رزولوشن فول اچ دی است.

چرا به این تکنولوژی ۴K می‌گویند؟

تعداد ۳۸۴۰ پیکسل در یک خط عرضی از یک نمایشگر ۴K وجود دارد که نزدیک به عدد ۴۰۰۰ یا همان ۴K است. البته گاهی به جای ۴K از رزولوشن ۲۱۶۰P هم نام برده می‌شود که تعداد پیکسل های عمودی را نشان می‌دهد.

آیا تعداد پیکسل بیشتر اهمیت خاصی دارد؟

بله. تعداد پیکسل بیشتر یعنی جزئیات بیشتر.

جزئیات بیشتر یعنی تصاویر واضح‌تر و شارپ‌تر. تصاویر شارپ‌تر ما را بیشتر مجذوب خود می‌کنند. وقتی بیشتر مجذوب شویم، یعنی بیشتر سرگرم شده‌ایم! مگر هدف ما از تماشای تلویزیون همین نیست؟!

آیا تفاوت بسیار زیادی را با تلویزیون ۴K احساس خواهیم کرد؟

پاسخ به این سوال کمی دشوار است. ما در این بحث درمورد یک جهش مشابه در وضوح تصویر از (SD حداکثر ۴۸۰P) به (HD حداکثر ۱۰۸۰P) صحبت می‌کنیم. البته صفحه نمایش  ۴Kواضح تر از صفحه نمایش ۱۰۸۰ P است. اما چند دلیل وجود دارد که شاید شما همان هیجانی را که در هنگام ارتقای یک CRT قدیمی به یک flatscreen جدید داشتید، اینجا احساس نکنید.

وقتی تلویزیون‌های قدیمی غول پیکر SD را با تلویزیون ‌های جدید و صفحه تخت و نازک HD  تعویض می‌کنیم، به غیر از افزایش وضوح تصویر، بزرگ شدن سایز و جذاب شدن نمای کلی دستگاه، ما را هیجان‌زده می‌کند. در واقع اثر لذت بخش افزایش سایز از یک تلویزیون قدیمی ۲۱ اینچ به یک تلویزیون صفحه تخت ۵۰-۶۰ اینچ بیشتر از اثر لذت بخش افزایش رزولوشن SD به HD بود. اما هم اکنون با ارتقای تلویزیون HD به ۴K فقط لذت افزایش رزولوشن را تجربه می‌کنیم و سایز این تلویزیون‌ها هم مثل HD های قدیمی‌تر، بیشتر در رنج ۴۰ تا ۷۰ اینچ هستند.

اما از همه مهتر، شما برای درک بهتر تفاوت وضوح تصویر بین یک تلویزیون ۴K و HD باید ویدیویی با رزولوشن ۴K را با تلویزیون خود پلی کنید و کمی نزدیک تلویزیون بشینید! در واقع این جمله‌ی آخر جنبه طنز نداشت و شما باید نزدیک به یک نمایشگر ۴K بنشینید تا تفاوت آن را احساس کنید. در واقع در فواصل دور از صفحه نمایش، چشم انسان قادر به تشخیص تفاوت یک نمایشگر فول اچ دی با یک نمایشگر ۴K نیست.

در نمودار زیر مشاهده می‌کنید که برای استفاده از تلویزیونی با رزولوشن و سایزهای مختلف، باید در چه فاصله‌ای از آن قرار بگیرید تا بهترین جزئیات تصویر توسط چشم شما دیده شوند.

تفاوت بین ۴K و  Ultra HD

از نظر فنی،”Ultra High Definition” یا همان Ultra HD اقتباسی از استاندارد ۴K  digital cinema (سینمای دیجیتال۴K) است. اگرچه مالتی پلکس خانگی شما تصاویر را با رزولوشن ۴۰۹۶ × ۲۱۶۰ پیکسل نمایش می‌دهد، فرمت جدید Ultra HD برای مشتریان دارای رزولوشن کمی پایین‌تر از (۳۸۴۰ * ۲۱۶۰ پیکسل) است. به همین دلیل است که برخی سازندگان ترجیح می‌دهند تا به‌جای استفاده از واژه ۴K، برچسب Ultra HD یا UHD را روی تلویزیون خود بچسبانند.

در واقع واژه ۴K به رزولوشن ۴۰۹۶ × ۲۱۶۰ پیکسل اشاره می‌کند که ابتدا در سینماهای دیجیتال معرفی شد و UHD به رزولوشن ۳۸۴۰ × ۲۱۶۰ پیکسل اشاره دارد که همان رزولوشن تلویزیون‌های خانگی است. بنابراین تفاوت چندانی بین رزولوشن  ۴K و Ultra HD وجود ندارد و مشتریان اغلب این دو نام را به جای یکدیگر به کار می‌برند. نوع دیگری از تلویزیون های UHD با کیفیت ۴K هم وجود دارند که تعداد پیکسل‌های آن ۴ برابر بیشتر از ۴K است، یعنی حدود ۳۲ میلیون پیکسل!

باید از چه کابلی برای تلویزیون ۴K استفاده کنیم؟

بهتر است تا تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K را با این دو نوع کابل راه اندازی کنید:

کابل استاندارد HDMI یا کابل DisplayPort برای اتصال یک کامپیوتر به یک مانیتور Ultra HD

کابل‌های HDMI هم اکنون در چهار مدل مختلف موجود هستند: سرعت بالا با اترنت، سرعت بالا بدون اترنت، سرعت استاندارد با اترنت و سرعت استاندارد بدون اترنت.

کابل‌های با سرعت استاندارد فقط برای تلویزیون‌های ۱۰۸۰i استفاده می‌شوند و نمی‌توانند پهنای باند مورد نیاز ۴K را فراهم کنند. بنابراین شما برای تلویزیون ۴K خود باید یک کابل HDMI با سرعت بالا (high speed) را خریداری کنید.

همچنین سرعت کانکشن شما هم وابسته به نوع اتصالات تلویزیون شما است، که شامل HDMI 1.4 و HDMI 2.0  و HDMI 2.0a می‌شود.  HDMI 1.4 از رزولوشن ۳۸۲۰ × ۲۱۶۰ در سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه پشتیبانی می‌کند.  HDMI 2.0 می‌تواند ویدیوهای با رزولوشن Ultra HD را در سرعت ۶۰ فریم بر ثانیه نمایش دهد و HDMI 2.0a هم علاوه بر داشتن ویژگی‌هایHDMI 2.0، از تکنولوژی HDR پشتیبانی می‌کند.

همچنین کابل DisplayPort هم می‌تواند تصاویر ۴K و سیگنال صدا را بدون کمترین تاخیر، از یک کامپیوتر با کارت گرافیک قدرتمند به یک مانیتور ۴K  انتقال دهد.

نکاتی که باید از تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K بدانید

تا این قسمت تقریبا تمام چیزی که باید از تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K بدانید را عنوان کردیم.

اما چند نکته‌ی دیگر:

همان طور که می‌دانید سیستم پخش ایران فقط از چند شبکه با کیفیت HD برخوردار است و بعید است تا چند سال آینده بتواند کیفیت ۴K را ارائه دهد. همچنین، شبکه‌های پخش آنلاین مثل نتفلیکس که محتویات خود را با کیفیت۴K  در اختیار بینندگان قرار می‌دهند، نیازمند ساخت حساب کاربری و پرداخت هزینه هستند که این کار در ایران قابل انجام نیست.

حتی اگر شما بتوانید یک حساب کاربری ایجاد کنید، سرعت اینترنت کشور ایران به شما اجازه دریافت محتویات۴K  را به‌صورت آنلاین نمی‌دهد! پس شما فعلا فقط می‌توانید به‌صورت محدود و با دانلود ویدیوهای ۴K  که حجم بسیار بالایی هم دارند از تلویزیون خود استفاده کنید.

اما لذت اصلی خرید یک تلویزیون ۴K در انجام بازی‌های ویدیویی با آن است. شاید اجرای یک بازی با کیفیت ۴K روی کامپیوتر بسیار مشکل باشد و نیاز به سخت‌افزاری فوق‌العاده قوی داشته باشد، اما به لطف کمپانی‌های سونی و مایکروسافت، اجرای بازی‌های  با کنسول های پلی استیشن و ایکس باکس هم اکنون کاملا انجام شدنی است. برای استفاده از تلویزیون ۴K خود باید یکی از کنسول‌های بازی PS4 Pro یا Xbox One S یا Xbox One X را داشته باشید.

و در آخر، به طور کلی اگر قصد خرید تلویزیونی با ابعاد بیشتر از ۵۵ اینچ را دارید، بهتر است تکنولوژی تلویزیون‌های ۴K را مدنظر قرار دهید. اما برای ابعاد کوچکتر از ۵۵ اینچ قضیه کمی پیچیده می‌شود! مشکل این نیست که یک تلویزیون ۴K با ابعاد کوچک وضوح تصویر کافی را به شما ارائه ندهد، بلکه وضوح تصویر این تلویزیون‌ها همچنان عالی است، اما برخی از تکنولوژی‌های اضافی در دنیای تلویزیون‌ها، برای مدل های کوچک‌تر ارائه نمی شوند. مثلا اگر یک تلویزیون۴K  با سایز ۴۰ اینچ بخرید، احتمالا سطح HDR و روشنایی تصویر آن مناسب نخواهد بود.

بنابراین تلویزیون شما تعداد کافی پیکسل خواهد داشت، اما پیکسل‌های آن به دلیل نداشتن تکنولوژی‌های جدید دیگر، تصویر زیبایی را به نمایش نخواهند گذاشت. پس همان‌طور که می‌بینید، فقط رزولوشن بالای نمایشگر تلویزیون برای انتخاب آن کافی نیست و باید به دیگر ویژگی‌های یک تلویزیون در هنگام خرید آن توجه شود.