هر آنچه باید از تاسیسات یک خانه بدانید
تاسیسات ساختمان یکی از بخش های با اهمیت هر ساختمان است که هرچه اصولی‌تر طراحی و اجرا شده باشد، آسایش و راحتی بیشتری برای اعضای ساختمان بدنبال دارد. تاسیسات ساختمانی قرار است که شرایط مطلوب دیداری، حرارتی، شنیداری و بهداشتی را برای زندگی ساکنین ساختمان فراهم کند.
اگر بخواهیم توضیح بهتری برای تاسیسات بدهیم باید بگوییم؛ تاسیسات نتیجه اجرای یک نقشه اصولی و مهندسی شده در کنار استفاده از مصالح و سیستم هایی است که در یک ساختمان به کار رفته است تا در کنار یکدیگر اهدافی چون بهینه سازی انرژی، سلامت سازه و از آن مهمتر سلامت و آسایش اعضای ساکن در ساختمان را فراهم کند.
تاسیسات ساختمان در چند دسته تقسیم و اجرا میشوند:
- سیستم های گرمایشی و سرمایشی
- سیستم گازرسانی
- سیستم بهداشتی آب و فاضلاب
- سیستم برق و روشنایی
- سیستم آتش نشانی
- سیستم تاسیسات استخر (سونا و جکوزی)
چرا رسیدگی به تاسیسات ساختمان اهمیت دارد؟
تاسیسات ساختمان از ابتدای ساخت یک سازه با یک نقشه استاندارد تاسیسات آغاز میشود. در واقع بن اولیه را مهندس تاسیسات با یک نقشه کشی اصولی پایه گذاری میکند. در درجه بعدی استفاده از متریال و سیستم های با کیفیت است که عمدتا تهیه و نصبشان با هزینه بالایی همراه است.
چنانچه تاسیسات ساختمان به مشکلی بربخورند، دسترسی به سیستم های آنها نظیر لوله های آب و فاضلاب و … سهل و ساده نیست، علاوه بر اینکه تعمیر خود سیستم های تاسیسات نیز بالاست.
بنابراین چنانچه سهل انگاری در طراحی نقشه، در اجرای نقشه و تهیه سیستم های بی کیفیت باشد، هزینه های بعدی ساختمان بالا خواهد رفت تا جاییکه ممکن است آسیب جدی به ساختمان وارد کند و یا حتی مشکل جدی برای سلامت افراد ایجاد کند.
لذا رسیدگی به تاسیسات ساختمان در هر ساختمانی با اهمیت است تا از تعمیر زودهنگام آنها و هزینه های بالای تعمیر و تعویض آنها جلوگیری شود.
بدیهی است که اگر تاسیسات ساختمان به شکل استاندارد و با معیارهای مهندسی اجرا شده باشد چند منفعت را برای ساختمان و اعضایش فراهم کرده است:
- کنترل ساده و بی دردسر تجهیزات
- سهولت تعمیر و نگهداری آنها
- کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه های زندگی
- کاهش استهلاک سیستم ها
- کمک به افزایش عمر سازه
عملکرد سیستم های مختلف تاسیسات ساختمانی
1- سیستم های گرمایشی و سرمایشی
از بین سیستم های تاسیسات ساختمانی، سیستم گرمایشی و سرمایشی از بقیه مهمتر هستند. همانطور که از نامش پیداست این سیستم وظیفه کنترل دمای مطبوع، رطوبت مناسب و اکسیژن کافی را برای هر منزلی برعهده دارد. یک سیستم گرمایشی و سرمایشی ایده‌آل میبایست قادر به ایجاد تهویه مطبوع، فیلتر مناسب برای جداسازی آلاینده های مضر و … باشد.
بیشترین سیستم های گرمایشی و سرمایشی به کار رفته در ساختمان ها به شکل زیر هستند:
- سیستم گرمایشی پکیج ها، رادیاتور گرمایشی ، بویلر و دیگ، مشعل، انواع هیتر و آبگرمکن
- سیستم های سرمایشی مانند چیلر، اسپلیت مرکزی، کولر آبی، داکت اسپلیت و کولر گازی
سیستم های گرمایشی پکیج که عمدتا مصرف بالاتری نسبت به سایر رقیبان گرمایشی خود دارد، در مدل ها و برندهای مختلفی تولید میشوند. اگر در ساختمانی سیستم گرمایشی پکیج، مناسب با نیاز ساختمان تهیه شود علاوه بر اینکه راندمان آن را بالاتر میرود از هزینه های زودهنگام تعویض آن نیز جلوگیری میکند. یکی از راه‌های رسیدگی به تاسیسات گرمایشی از جمله پکیج، توجه به سرویس دوره ای و تعمیر پکیج در صورت نیاز است.
از طرف دیگر مساله تامین برودت و تهویه مطبوع هوا در فصل تابستان وجود دارد که بیشترین هزینه مصرف و هدر رفت انرژی را بخاطر عدم توجه به سرویسکاری و تعمیر را دارد. همچنین استفاده و انتخاب غلط از لوازم سرمایشی است که احتمالا یا به درستی نصب نشده اند، و یا مناسب آن فضای ساختمان نیستند.
لوازم سرمایشی مانند کولر آبی و کولر گازی پیش از استفاده در فصل گرما، نیاز به سرویس و راه اندازی مجدد دارند. بعبارتی توجه و رسیدگی در زمان درست و بهنگام میتواند از خیلی هزینه های مازاد جلوگیری کند. با یک تعمیر کولر آبی که به منظور سرویس و احیانا رفع مشکل احتمالی آن انجام میشود میتوان در مصرف انرژی و هزینه های اقتصادی بعدی آن صرفه جویی کرد. همچنین بررسی کمپرسورهای کولرهای گازی ساختمان و سرویس به موقع آنها از هدر رفت انرژی نیز جلوگیری خواهد کرد.
چه بسا از کولرهای گازی علاوه بر اینکه در تابستان استفاده می شود، از سیستم گرمایشی آنها نیز بعضا برای گرم کردن فضای ساختمان کمک گرفته میشود. تعمیر کولر گازی در زمان هایی که کوچکترین علایمی از خرابی را در آنها مشاهده می کنید، یکی از مهمترین کارهاییست که در دسته بندی تاسیسات ساختمان قرار میگیرد.
2- سیستم گازرسانی
یکی دیگر از حیاتی ترین قسمت تاسیسات، سیستم گازرسانی است که منبع تغذیه اجاق گازها، پکیج و رادیاتور، بخاری گازی و موارد دیگر است. معمولا همان ابتدای کار کلید خوردن یک ساختمان، مسائل ایمنی و استاندارد نصب و راه‌اندازی آن از طریق اداره گاز انجام میشود.
اما پس از آن نیز الزامی است که ساکنین ساختمان و بالاخص مدیر ساختمان مراقب لوله های گاز و سلامت آنها باشد و در صورت مشاهده مشکل مراتب را در جریان گذاشته و مشکل را سریعا حل کند.
3- سیستم بهداشتی آب و فاضلاب
سیستم تاسیسات آب و دفع فاضلاب نیز از دیگر قسمت های مهم تاسیسات است که علاوه بر تامین آسایش ساکنین، وظیفه تامین سلامتی را نیز برعهده دارد. مهم است که از همان ابتدا به ساکن لوله های با کیفیت انتخاب شود و نقشه هدایت آب و فاضلاب به شکل اصولی و استاندارد اجرا شود.
جهت رسیدگی به این سیستم بهداشتی، نیاز است که هرچند وقت یکبار بازدیدی از دریچه سیستم فاضلاب برای رفع گرفتگی های احتمالی و تمیز کردن لوله های فاضلاب صورت گیرد. در ساختمان ها تولید پساب و فاضلاب توسط دستشویی، حمام و توالت، ماشین لباسشویی و ظرفشویی صورت میگیرد که رسیدگی به دریچه خروجی آنها نیز اهمیت دارد.
4- سیستم برق و روشنایی
تاسیسات روشنایی ساختمان یعنی طراحی و پياده سازی سیستم‌های سیم کشی منازل موارد بسياری از جمله تلفن، آنتن مرکزی، روشنایی، آیفون، سیستم اعلام حریق، منبع تغذیه اضطراری، خدمات دوربین مدار بسته، آسانسور و… را شامل میشود.
در ساختمان هایی که تعداد واحدها زیاد است و پیش بینی میشود که رفت و آمد ساکنین نیز بالاست استفاده از آسانسوری با ظرفیت مناسب مهم است. به لطف پیشرفت کیفیت زندگی و توجه به نیازها، این روزها ساختمان ها با دو آسانسور که یکی مخصوص حمل اشخاص و دیگری برای حمل بار است ساخته میشود. با این رویکرد، خرابی آسانسور ها کمتر است اما همچنان بررسی و سرویس آسانسور ها در الویت لیست چکاپ تاسیسات قرار دارد.
مورد دیگر توجه به خرابی و عیوب درب اتوماتیک است که باید به شکل دوره ای شارژ و سرویس شود زیرا از جمله مواردی است که خرابی آن میتواند موجب به دردسر انداختن افراد ساکن در ساختمان شود.
در این دسته، دوربین‌های مداربسته نیز با اهمیت هستند، موردی که کمک شایانی در مراقبت و حفظ منازل و اتفاقات ناگوار احتمالی کرده است. بنابراین سالم بودن آن جز مواردی است که باید چک شود.
و اما مورد آخر، سیستم های روشنایی است. در شکل زندگی امروزه این سیستم از حالت سنتی به شکل هوشمند در حال تغییر است و کاربران آن نیز در حال افزایش هستند. مواردی مانند کنترل نور برق، حرکت دادن کره کره برقی و … از جمله استفاده های آن است. سیستم روشنایی اتوماتیک یا تایمر دار نیز اکثرا در پارکینگ ها، راهروها و طبقات استفاده میشود.
لازم است که تاسیسات روشنایی و برق مشترک به شکل دوره ای همگی موارد مشترک در طبقات چک شوند و در صورت لازم سرویس و یا تعمیر گردند.
5- سیستم آتش نشانی
یکی دیگر از تاسیساتی که در حفظ جان اعضای ساکن در ساختمان اهمیت دارد، وجود سیستم آتش نشانی است. قبل ترها این سیستم به درستی در منازل وجود نداشت اما با افزایش جمعیت شهرها و ساختمان های بلند، نیاز به ایجاد این سیستم در ساختمان ها پدید آمد. سیستم آتش نشانی شامل ابزارهای قابل حملی چون کپسول آتش نشانی، آب فشان های خودکار، سیستم های کف کننده و … است که با توجه به سایز و نیاز ساختمان یکی از روش های آن اعمال میشود.
بنابراین لازم است که سالانه مدیر یا اعضای ساختمان برای شارژ و سرویس این لوازم اقدام کنند تا در زمان نیاز به مشکل برنخورند.
6- سیستم تاسیسات استخر (سونا و جکوزی)
سیستم تاسیسات استخر شامل تجهیزات و دستگاه‌هایی که برای ایجاد یک شرایط مطلوب در استخر استفاده میشود گفته میشود. هنگام ساخت استخر مانند سایر تاسیسات، اهمیت دارد که از چه متریال هایی استفاده میشود. استفاده از لوله هایی که توانایی تحمل فشار، دما و رطوبت را داشته باشد. استفاده از سیستم گرمایشی که قادر به تامین هوای گرم آب باشد. از آن مهمتر سیستم تصویه آب است که به خوبی وظیفه گندزدایی آب را انجام دهد و یا پمپ های تصفیه آب که بتواند زباله‌گیری و پمپاژ آب را انجام دهد. یعنی در نهایت سیستم استخر باید بتواند ضمن تامین آسایش و راحتی اعضای ساختمان، سلامتی آنها را نیز تامین کند.
