کولر گازی بهتر است یا آبی؟ کدام یک را بخرم؟

با رسیدن فصل گرما، بار دیگر بحث خنک‌کننده‌ها داغ شده است. انتخاب وسیله سرمایشی برای فصول گرم سال به خیلی از عوامل بستگی دارد، وضعیت آب و هوایی منطقه شما،ساختار و معماری ساختمان، بودجه، میزان سرمایی که برای شما مطبوع است و… . در این مطلب با هم به شکلی خلاصه، کولرهای آبی و گازی را بررسی می‌کنیم و از فواید و مضرات آنها می‌گوییم، تا بهترین انتخاب را برای فضای مورد نظر خودتان داشته باشید.

کولر آبی، خنک‌کننده‌هایی با سابقه تاریخی

کولر آبی در واقع با یک فرایند سرمایش کار می‌کند که روشی بسیار قدیمی برای خنک کردن است. فرایند سرمایش تبخیری، در تمدن‌های باستانی ایران و مصر برای خنک کردن فضا به کار می‌رفته اما کولرهای آبی که امروز در خانه‌هایمان داریم، فرزندان اختراعی هستند که حدود صد و بیست سال پیش به ‌وجود آمده‌اند. خنک‌کننده‌های تبخیری ابتدای قرن بیستم وارد بازار شدند.

سرمایش تبخیری از “بخار شدن آب” به عنوان جاذب گرما استفاده می‌کند (چون آب برای بخار شدن، گرمای فضا را می‌گیرد)، طبیعی است که هرچه آب کولر بیشتر و خنک تر باشد، قدرت هوای خنک‌تری را هم تولید می‌کند. نامگذاری کولرهای آبی هم به همین دلیل بوده است، چرا که خنک سازی را از طریق آب انجام می دهد.

کولر آبی چطور کار می‌کند؟

در کولرهای آبی، آب توسط یک پمپ الکتریکی از تشتک به قسمت بالای پوشال‌ها می‌رود و روی پوشال‌ها می‌ریزد و آن‌ها را خیس نگه می‌دارد. عبور هوا از روی پوشال‌ها آب روی آن‌ها را تبخیر می‌کند. از آنجایی که آب، برای تبخیر شدن گرمای هوای اطرافش را جذب می‌کند، باعث خنک شدن هوا می‌شود. این هوای خنک با رطوبت حدود ۹۰ درصد وارد فضا می‌شود، بنابراین کولر آبی برای نقاطی که آب و هوای خشک دارند، گزینه خوبی محسوب می‌شود.

اما اگر در مناطق شرجی مثل شمال یا جنوب کشور زندگی می‌کنید کولر آبی برای این مناطق مناسب نیست، چرا که هوا را بیشتر دم دار و مرطوب میکند. همچنین به دلیل این که کولر آبی فضای اطرافش را خنک می‌کند و هوای سرد هم دیرتر از هوای گرم جابه‌جا می‌شود، سرعت خنک کردنش پایین است. بنابراین برای سالن‌های بزرگ بهتر است از خنک‌کننده‌های دیگر استفاده کنید.

در شهرهایی مثل یزد یا کرمان که هوا در آنها خشک است، استفاده از کولرهای آبی به جای کولرگازی می تواند رطوبت مورد نیاز هوا را فراهم میکند.

کولرهای آبی مصرف برق کمتری هم به نسبت کولرهای گازی دارند، قیمت کولرهای آبی هم در بیشتر موارد کمتر از کولرهای گازی است. اما چه می شود که بعضی افراد خرید کولر گازی را به خرید کولر آبی ترحیج میدهند؟

یکی از مهمترین مشکلات کولرهای آبی این است که به دلیل قرار گرفتن کولر در فضای بیرون، به طور مستقیم در معرض گرد و غبار موجود در هوا و همچنین آلورگی هوا قرار میگیرند. با توجه به نحوه کارکرد کولر های آبی با ورود هوا از بیرون به داخل محفظه کولر ذرات گرد وغبار و آلودگی هم وارد شده و به راحتی به داخل خانه منتقل می شوند. خیلی از ما وقتی در محیطی هستیم که کولر آبی در آن روشن است، دچار آبریزش بینی یا خارش گلو و سرفه می شویم، که دلیل آن ورود همین ذرات با فشار باد کولر به داخل محیط است.

پوشال های کولر آبی هم به دلیل اینکه مدام مرطوب هستند و کمتر در معرض آفتاب قرار داده می شوند، محیط خوبی برای رشد قارچ هاست و این را به آلودگی هوای شهرهایی مثل تهران هم باید اضافه کنیم.

مزایای خرید کولر آبی

دلایلی که شما را ترقیب می کند برای خرید کولر آبی می تواند شامل این موارد باشد:

. قیمت کولرهای آبی مقرون به صرفه تر از کولرهای گازی است.

۲٫ کولرهای آبی آلودگی زیستی ایجاد نمی‌کنند و هیچ گونه مواد سمی از آنها متصاعد نمی شود. به این دلیل که مصرف انرژی کولرهای آبی فقط برق و آب است و از گازهای مضر استفاده نمی‌کند.

۳٫ مصرف انرژی برق در کولرهای آبی کمتر از کولر گازی است. همچنین اگر کولر پوشال های تمیز و سایه بان داشته باشد هواای مطبوع‌تری هم تولید می‌کند، در نتیجه نیازی به روشن بودن مداوم کولر نخواهید داشت و مصرف آب را هم بهینه می کنید چرا که اگر شرایط مناسب را برای کولر فراهم نکنید مصرف آب را به شدت بالا خواهید برد.

۴٫ هزینه نگهداری از کولر گازی بیشتر از کولر آبی است. هزینه سرویس سالانه و همچنین خرید قطعات آن بالاتر از کولر آبی است.

۵٫ قطعات کولرهای آبی در ایران به راحتی در دسترس برای خرید هستند، همچنین قیمت مناسبی دارند.

۶٫ تعمیر کولر آبی به نسبت کولر گازی ارزانتر است، چرا که کولرهای گازی سیستم های بسیار پیچیده ای دارند، برای تعمیر آنها زمان و تخصص بیشتری مورد نیاز است و همانطور که گفتیم قیمت قطعات آنها هم بیشتر است.

معایب خرید کولر آبی

چرا نباید کولر آبی بخریم؟ در ادامه میخواهیم مواردی را بررسی کنیم که ممکن است شما را از خرید کولر آبی پشیمان کند:

۱٫ کولر آبی مصرف آب بالایی دارد، به این نکته توجه داشته باشید که تمام ایران با مشکل کمبود آب مواجه است، این مشکل در بعضی مناطق پر رنگ‌تر هم هست و ممکن است روی هزینه برق و آب هم موثر باشد.

۲٫ برخلاف کولر گازی کولرهای آبی تهویه هوا ندارند. اگر هوای شهر شما آلوده باشد یا مثل شهرهای غربی کشور پدیده گرد و خاک با شما همراه است، این هوا به داخل محیط هم از طریق کولر آبی قابل انتقال است. در حالیکه کولرهای گازی علاوه بر نوع کارکردشان سیستم های تهویه هوا و حتی بعضی از آنها فیلترهای ضدباکتری دارند.

۳٫ بعضی قطعات را باید سالانه تعویض کنید، مثل پوشال ها

۴٫ بدنه و قطعات کولرهای آبی به علت تماس مداوم و همزامان با آب و هوا دچار زنگ زدگی می شود.

۵٫ برای تمام مناطق آب و هوایی جوابگو نیست، همانطور که گفتیم این نوع کولر مناسب مناطق شرجی که خودشان رطوبت بالایی دارند نیست.

۶٫ پس از مدتی استفاده بوی نامطبوعی در هوا ایجاد می‌کند. دلیل بوی نامطبوع کولر آبی تاثیر آلودگی هوا و خیس بودن مداوم پوشال ها اتفاق می‌افتد.

۷٫ بادی که کولرهای گازی تولید میکنند در مقابل کولرهای آبی بسیار پر قدرت تر و خنک تر است.

۸٫ میزان مصرف آب کولر آبی: هر کولر آبی بسته به ظرفیتش، بین ۲۶٫۵ تا ۴۵ لیتر در ساعت آب مصرف می‌کند (یعنی در شبانه‌روز مقداری معادل ۷۰۰ لیتر).

کولر گازی چیست؟

کولرهای گازی هم مثل کولرهای آبی مدرن، اختراعی قرن بیستمی هستند، اما برخلاف کولرهای آبی که سیستم خنک‌کننده‌شان بر مبنای حضور آب کار می‌کند، سیستم کولر گازی با تبدیل گاز به مایع و سپس مایع به گاز، سرما تولید می‌کند (در واقع گرما را از فضا می‌گیرد).

چند سالی هست که کولرهای گازی سهم زیادی از بازار وسایل سرمایشی را به خودشان اختصاص داده اند. برندهای لوازم خانگی مثل ال جی، سامسونگ، هایسنس،گری، برندهای ایرانی مثل اسنوا و ایران رادیاتور از برندهایی هستند که در تولید کولرهای گازی پیش قدم شده اند.

کولرهای گازی رطوبت هوای داخل منزل را بیشتر نمی کنند و علاوه بر مناطق گرم و خشک برای مناطق شرجی و مرطوب هم مناسب هستند. تکنیک کولرهای گازی به این صورت است که هوای داخل محیط خانه را به داخل می‌برند آن راه تهویه و خنک کرده و به اتاق برمی گردانند. بنابراین مثل کولرهای آبی هوای آلوده بیرون را به داخل انتقال نمی دهند.

در مقاله راهنمای خرید کولر گازی در زمینه انواع کولرهای گازی صحبت کردیم. کولرهای یک‌تکه یا پنجره‌ای، کولرهای دوتکه (اسپلیت)، کولرهای پرتابل (قابل حمل)، کولرهای ایستاده انواع کولرهای گازی موجود در بازار هستند.

چرخه‌ای که کولرهای گازی با استفاده از آن فضا را خنک می‌کنند “سیکل تبرید تراکمی” نام دارد، این سیکل گرمای هوای داخل را می‌گیرد و در بیرون دفعش می‌کند. در بعضی مدل‌های کولر گازی می‌شود این سیکل را معکوس کرد تا کولر تبدیل به یک پمپ حرارتی شده و گرما را به داخل بیاورد. بنابراین می‌شود گفت که کولر گازی یک اختراع چهارفصل محسوب می‌شود!

کولر گازی چگونه عمل میکند

وقتی شما دکمه روشن کولرهای گازی را می‌زنید، الکتروموتور فن داخلی شروع به کار می‌کند. گاز سردی که به صورت بخار و با فشار کم داخل مخزن کولر است، توسط کمپرسور (فشرده‌کننده) مکیده شده و فشار و دمایش بالا می‌رود. این گاز، به دلیل گرمای بیشتر نسبت به هوای بیرون، حرارتش را به هوا منتقل کرده و مایع می‌شود. این مایع در لوله‌های داخلی گاز جریان پیدا می‌کند، حرارت هوا را جذب کرده و هوا خنک می‌شود.

مزایا و معایب خرید کولر گازی

مزایای خرید کولر گازی

۱٫ استفاده از سیستم تهویه هوا: هوای محیط داخل خانه یا شرکت شما با داشتن کولر گازی همیشه سالم و مطبوع است.

۲٫ خنک شدن آنی هوا: بر خلاف کولرهای آبی که در صورت روشن شدن باید چند دقیقه ای را منتظر خیس شدن پوشال ها و خنک شدن هوای کولر باشید، کولرهای گازی به محض روشن شدن هوای خنک را تولید و پخش می کنند.

۳٫ کولر گازی برای تولید هوای خنک نیازی به آب ندارد: سیستم کولرهای آبی بی نیاز از مصرف آب است و برای مناطق خشک و کم آب مناسبتر است.

۴٫ تولید سر و صدا: کولرهای آبی پس از مدتی استفاده به سر و صدا می افتند، صدای ریزش آب از آبریز روی پوشال ها،چرخش پره ها و صدای موتور از اجزای جدا نشدنی کولر آبی هستند اما کولرهای گازی بی صدا هستند. هرچه فناوری‌های کولر گازی پیشرفت می‌کند صدای کمتری هم از آنها می شنوید.

۵٫ کنترل و تنظیم هوای کولر: در کولرهای گازی شما می توانید میزان سردی و یا نوع پخش باد کولر را تنظیم کنید حتی می توانید آن را روی تایمر تنظیم کنید.

معایب خرید کولر گازی

۱٫ کولر گازی از کولر آبی گرانتر است: تقریبا در پایین ترین مدل های کولر گازی، قیمت کولر گازی با کولر آبی با کیفیت بالا برابری می کند. در حالت کلی کولرهای گازی قیمت بالایی دارند.

۲٫ مصرف برق: مصرف برق در کولرهای گازی بالاست، البته تکنولوژی های کولر گازی مدام در حال پیشرفت هستند و در مدل های جدیدتر مصرف برق هم بهینه تر شده است.

۳٫ استفاده از گازهای سمی: عنضر اصلی در کارکرد کولرهای گازی، گاز فریون است. این همان گازی ست که در یخچال ها نیز باعث ایجاد سرما و خنکی داخل یخچال می شود. این گاز آلودگی زیست محیطی ایجاد می کند. حتی ممکن است در صورت آسیب دیدن دستگاه یا جابجایی دستگاه گاز موجود در آن دچار نشتی شود، این نشتی گاز می تواند برای سلامتی افراد مضر باشد. با تنفس این گاز دچار سرگیجه یا احساس خفگی می شوید، تنفس این گاز برای افراد دارای ناراحتی قلبی ضرر بیشتری دارد.

۴٫ خدمات گرانتر: با توجه به پیچیدگی سیستم کولرهای گازی و همچنین کم شدن سطح گاز موجود در آن سرویس های دوره ای برای این نوع کولرها بسیار لازم است و به دلیل همین حساسیت ها هزینه این سرویس کولر گازی و تعمیر کولر گازی نیز بیشتر است.

تفاوت مصرف برق کولر آبی وگازی

یکی از سوالاتی که همیشه زمان تصمیم گیری برای خرید کولر پرسیده می شود این است، مصرف برق کولر گازی بیشتر است یا آبی. برای بررسی این سوال و پاسخ به آن در اینجا با اعداد و فرمول محاسبه برق مصرفی کولر مثال هایی را مطرح می کنیم:

فرض کنید که شما از کولر آبی به صورت میانگین ۱۰ ساعت در شبانه روز استفاده می کنید. در نتیجه مصرف کل یکماه شما ۱۲۰ کیلووات خواهد شد، همین تعداد ساعت با فرض استفاده از کولر گازی را در نظر بگیرید، با این شرایط میزان مصرف برق توسط کولر شما ماهیانه ۷۵۰ کیلووات خواهد بود. با یک تقسیم ساده می توان دید که مصرف برق یک ماه با کولر گازی یک ششم کولر گازی است.

با فرض اینکه مصرف برق شما ضمن رعایت الگوی مصرف صحیح برق ماهیانه ۲۰۰ کیلووات باشد، اگر کولر گازی را جایگزین کولر آبی کنید با مصرف ۱۰ ساعت در روز از این دستگاه، هزینه برق مصرفی شما ۷ برابر خواهد شد. اگر شما به عنوان یک مشترک خانگی برق در ماه های غیر گرم و در مناطق معتدل، الگوی مصرف بهینه را رعایت کرده اید و ماهیانه ۲۰۰ کیلووات ساعت برق مصرف کرده اید. اما در ماه های گرم سال مصرف برق شما با اضافه شدن مصرف کولر آبی به صورت زیر افزایش می یابد:

کیلو وات ساعت ( KWH ) ۱۲۰=وات ۱۲۰۰۰۰=۳۰روز ×۴۰۰وات× ۱۰ساعت

مصرف ماهانه ،کیلو وات ساعت ( KWH ) ۳۲۰=۲۰۰+۱۲۰

و اگر برای سرمایش از کولر گازی استفاده کرده باشید:

KWH ۷۵۰=وات ۷۵۰۰۰۰=۳۰روز ×۲۵۰۰وات ×۱۰ساعت

میزان برق مصرفی در هرماه با وجود یک کولر گازی KWH ۹۵۰=۲۰۰+۷۵۰

کولر گازی بخرم یا آبی؟

با تمام نکاتی که در این مقاله مطرح شد، یاز هم نمی توان گفت خرید کولر آبی برای شما به صرفه است یا کولر گازی. این شما هستید که با توجه به شرایط محل و منطقه ای که در آن هستید، حساسیت ها و همچنین بودجه تان، می توانید بهترین تصمیم را در مورد خرید یا تعویض کولرتان داشته باشید.

به یاد داشته باشید اگر فضای شما بسته است، پنجره ندارید یا پنجره‌هایتان کوچک هستند، کولر آبی برای شما گزینه خوبی نیست چون هوا را خیلی مرطوب و شرجی خواهد کرد.

کولرهای گازی با وجود مصرف بالای انرژی، هوای داخل خانه را به درون خود کشیده و خنک می‌کنند بنابراین می‌توانید از سلامت هوای خنکشان مطمئن باشید. این نکته را هم فراموش نکنید که اگر در اتاقتان کولر گازی نصب کرده‌اید، مکان باید به‌طور کامل از محیط بیرون ایزوله باشد؛ ولی کولر آبی نیازی به ایزوله کردن فضا ندارد.

آخرین نکته این که کولر گازی فضای شما را سریع‌تر از کولر آبی خنک می‌کند و چون رطوبتی وارد فضا نمی‌کند می‌توان اسم تهویه مطبوع به آن داد (کولر آبی فقط دما را کاهش می‌دهد، کولر گازی دما و رطوبت را همزمان کم می‌کند) و در بعضی از مدل‌ها، با داشتن فیلتر ، ذرات معلق در هوا را از هوای اتاق جدا می‌کند. به یاد داشته باشید از استفاده همزمان کولر آبی و گازی در محیط جدا خودداری کنید چرا که رطوبت تولیدی کولر آبی آسیب جدی به اواپراتورهای کولر گازی شما می‌زند.