آشنایی با انواع میوه خشک کن

انواع میوه خشک کن براساس نوع کاربری، ظرفیت، روش خشک کردن و … به دسته بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شود. انتخاب بین این تنوع گسترده، ممکن است گیج کننده به نظر برسد. در این مقاله آچارباز ضمن معرفی انواع میوه خشک کن در دسته بندی‌های مختلف، کاربری هر کدام را شرح می‌دهیم تا با مقایسه آنها بتوانید در کمترین زمان بهترین دستگاه را متناسب با نیاز و بودجه‌تان انتخاب کنید.

معرفی انواع میوه خشک کن بر اساس ظرفیت، روش و نوع جریان

میوه خشک کن‌ها از نظر ظرفیت، روش خشک کردن و نوع جریان هوا به سه دسته تقسیم می‌شوند. این سه دسته نیز براساس سایز، ظرفیت، مصرف برق و… انواع مختلفی دارند که در ادامه بررسی می‌کنیم.

انواع دستگاه میوه خشک کن براساس ظرفیت

میوه خشک کن براساس ظرفیت به سه دسته خانگی، نیمه صنعتی و صنعتی تقسیم می‌شوند. در ادامه به صورت خلاصه ویژگی این دستگاه‌ها را معرفی می‌کنیم:

1- میوه خشک کن خانگی

میوه خشک کن خانگی دستگاهی کوچک و قابل حمل است و ظرفیتی 10 تا 40 سینی دارد. این دستگاه‌ها برای مصارف خانگی یا کوچک کاربرد دارند. عملکرد میوه خشک کن خانگی به این صورت است که هوا توسط فن یا دمنده در محفظه خشک کن به جریان می‌افتد. این جریان هوا باعث می‌شود که آب موجود در میوه‌ها تبخیر شده و میوه‌ها خشک شوند.

2- میوه خشک کن نیمه صنعتی

میوه خشک کن‌های نیمه صنعتی در مقایسه با نوع خانگی ابعاد بزرگتری دارند و به همان میزان مصرف انرژی‌شان نیز بالاتر است. این دستگاه‌ها به صورت تخصصی برای خشک کردن میوه تولید شده‌اند؛ اما قابلیت خشک کردن انواع حبوبات، سبزی‌ها، گوشت و غذاهای دریایی و … را نیز دارند. در ادامه ویژگی‌های مهم میوه خشک کن نیمه صنعتی را بیان می‌کنیم:

• امکان تعیین میزان رطوبت
• تنظیم حرارت مورد نیاز
• تنظیم گردش هوای متناسب با جریان هوای داخل دستگاه
• خاموش شدن خودکار دستگاه بعد از فرآیند خشک کردن

3- خشک کن میوه صنعتی

میوه خشک کن‌های صنعتی برای خشک کردن حجم زیاد میوه کاربرد دارند. این میوه خشک کن‌ها برای مصارف صنعتی بیشتر کاربرد دارند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های میوه خشک کن صنعتی می‌پردازیم:

• ظرفیت بالا: ظرفیت این دستگاه‌ها می‌تواند از چند کیلوگرم تا چندین تن باشد.
• سرعت خشک کردن بالا: به‌دلیل استفاده از فن‌های قدرتمند در این دستگاه‌ها، مواد غذایی با حجم زیادی در کمترین زمان خشک می‌شوند.
• تنوع در نوع جریان هوا: جریان هوای همرفت، جریان هوای اجباری از جمله انواع جریان هوا هستند که در میوه خشک کن‌های صنعتی استفاده می‌شوند.
• کنترل دما و زمان: این سیستم‌ها به کاربران امکان می‌دهند تا دما و زمان خشک کردن را به طور دقیق کنترل کنید.
• ایمنی: در طراحی میوه خشک کن‌های صنعتی از سیستم‌های ایمنی پیشرفته استفاده می‌شود.

انواع دستگاه میوه خشک کن براساس شکل ظاهری

1. میوه خشک کن کابینی

میوه خشک کن کابینی قابلیت خشک کردن انواع میوه نظیر موز، هلو و… را دارد. میوه‌ها داخل کابین قرار می‌گیرند و بدون آسیب به بافت موادغذایی، فرایند خشک کردن را آغاز می‌کنند. سه نوع میوه خشک کن کابینی یا کابینتی وجود دارند که در ادامه آنه را معرفی می‌کنیم:

• میوه خشک کن تک کابین: میوه خشک کن تک کابین با حرارت بالا قابلیت خشک کردن تا 50 کیلوگرم میوه تازه را دارد.
• دستگاه میوه خشک کن دوکابین: میوه خشک کن‌های دو کابین با وزن 600 کیلویی، 200 کیلوگرم میوه تازه را خشک می‌کنند.
• دستگاه میوه خشک کن سه کابین: میوه خشک کن سه کابین، برای خشک کردن انواع میوه حدود 300 کیلوگرم ظرفیت دارد.

2. میوه خشک کن مایکرو

میوه خشک کن‌های مایکرو ابتدا میوه‌ها را گرم و سپس خشک می‌کنند. فن‌هایی داخل این دستگاه برای خشک کردن میوه‌ها به صورت یکنواخت تعبیه شده است. در این میوه خشک کن از امواج مایکرو برای خشک کردن استفاده می‌شود.

3. میوه خشک کن تونلی

خشک کن‌های تونلی به صورت سه طبقه و پنج طبقه تولید می‌شوند. در این دستگاه‌ها علاوه بر خشک کردن میوه، می‌توانید انواع سبزیجات برگی و غیر برگی را نیز خشک کنید. میوه خشک کن‌های تونلی فضای زیادی را اشغال می‌کنند و برای فضاهای کوچک مناسب نیستند.

4. میوه خشک کن عمودی

میوه خشک کن عمودی یکی از انواع میوه خشک کن ‌است که در آن سینی‌های خشک کن به صورت عمودی داخل دستگاه قرار می‌گیرند. این نوع میوه خشک کن اغلب ظرفیت پایین‌تری نسبت به میوه خشک کن‌های افقی دارد و برای مصارف خانگی یا کوچک پیشنهاد می‌شود. ویژگی میوه خشک کن عمودی عبارتند از:

• اشغال فضای کمتر
• خشک شدن یکنواخت محصولات در تمام ردیف‌ها

5. میوه خشک کن افقی

میوه خشک کن افقی یکی از انواع میوه خشک کن است که در آن سینی‌های خشک کن به صورت افقی داخل دستگاه قرار می‌گیرند. این نوع میوه خشک کن نسبت به میوه خشک کن‌های عمودی ظرفیت بالاتری داشته و برای مصارف صنعتی یا تجاری پیشنهاد می‌شوند. از ویژگی این میوه خشک کن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ظرفیت بالاتر
• دسترسی آسان به سینی‌های خشک کن

انواع میوه خشک کن براساس روش خشک کردن

در ادامه انواع میوه خشک کن را براساس روش خشک کردن معرفی می‌کنیم:

1. میوه خشک کن به روش انجماد

میوه خشک کن به روش انجماد یا تصعیدی، یکی از روش‌های مدرن خشک کردن انواع میوه‌ها و سبزیجات است. در این روش، میوه‌ها و سبزیجات ابتدا منجمد می‌شوند و سپس تحت خلاء قرار می‌گیرند. در این شرایط، آب موجود در میوه‌ها به صورت مستقیم از حالت جامد به بخار تبدیل می‌شود. برخی مشخصات دستگاه میوه خشک کن به روش انجماد یا  فریز درایر به شرح زیر است:

• حفظ طعم و مواد مغذی برای مدت طولانی
• به حداقل رساندن آسیب به کیفیت مواد غذایی
• کاهش وزن میوه

2. میوه خشک کن خورشیدی

دستگاه خشک کن خورشیدی، برای جذب حرارت خورشید، صفحه‌ای از جنس آلومینیوم دارد. تعدادی فن نیز برای انتقال گرما و خشک کردن میوه‌ها قرار داده شده‌است. میوه خشک کن‌های خورشیدی مزایای زیادی نسبت به روش‌های سنتی خشک کردن میوه‌ها دارند. از جمله مزایای این دستگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه پایین: میوه خشک کن‌های خورشیدی نیازی به برق یا گاز ندارند و از انرژی خورشیدی برای خشک کردن میوه‌ها استفاده می‌کنند. پس هزینه استفاده از این دستگاه‌ها بسیار پایین است.
• راحتی استفاده: میوه خشک کن‌های خورشیدی طراحی و عملکرد ساده‌ای دارند.

میوه خشک کن‌های خورشیدی اغلب برای مصارف خانگی و روستایی پیشنهاد می‌شوند؛ زیرا علاوه بر موارد فوق به دلیل عدم استفاده از برق و گاز و مواد شیمیایی، به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند. این دستگاه‌ها می‌توانند به کشاورزان و باغداران کمک کنند تا محصولات خود را به صورت طبیعی و بدون استفاده از مواد شیمیایی خشک کنند.

3. میوه خشک کن صنعتی به روش هوای داغ

خشک کردن میوه به روش هوای داغ یکی از روش‌های متداول برای خشک کردن میوه و سبزی در مقیاس صنعتی است. در این روش، هوای گرم و خشک به صورت یکنواخت داخل دستگاه جریان پیدا می‌کند و باعث تبخیر آب از سطح میوه می‌شود.

مراحل خشک کردن میوه و سبزیجات در میوه خشک کن صنعتی به روش هوای داغ عبارتند از:

1. میوه و سبزی به صورت ورقه ورقه یا قطعه قطعه برش داده می‌شوند.
2. برش‌های میوه و سبزی در سینی‌های مخصوص خشک کن قرار می‌گیرند.
3. دما و رطوبت داخل محفظه خشک کن تنظیم می‌شود.
4. دستگاه روشن شده و فرآیند خشک کردن آغاز می‌شود.
5. میوه و سبزی به طور منظم بررسی می‌شوند تا از خشک شدن آنها اطمینان حاصل شود.

انواع میوه خشک کن بر اساس جریان هوا

میوه خشک کن‌ها بر اساس نوع جریان هوا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. میوه خشک کن با جریان هوای همرفتی

در این نوع میوه خشک کن، هوای گرم از طریق المنت حرارتی ایجاد می‌شود. این جریان هوا به صورت یکنواخت در تمام قسمت‌های دستگاه وجود ندارد و ممکن است باعث خشک شدن یکنواخت محصولات نشود.

2. میوه خشک کن با جریان هوای اجباری

در این نوع میوه خشک کن، هوای گرم از طریق فن به صورت یکنواخت وارد دستگاه می‌شود. این جریان هوا باعث می‌شود محصولات به صورت یکنواخت خشک شوند.

انواع میوه خشک کن بر اساس منبع تامین انرژی

1. میوه خشک کن‌های برقی

به میوه خشک کن‌هایی که از برق برای تامین انرژی استفاده می‌کنند، خشک کن برقی گفته می‌شود. المنت‌های حرارتی موجود در دستگاه، گرما را تولید کرده و هوای گرم را در دستگاه به جریان می‌اندازند. خشک کن‌های برقی ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع خشک کن میوه هستند و برای مصارف خانگی و کارگاهی کوچک پیشنهاد می‌شوند. خشک کن‌های برقی اغلب دارای ظرفیتی بین 10 تا 100 کیلوگرم هستند.

2. میوه خشک کن‌های گازی

منبع تامین انرژی برخی خشک کن‌ها گاز است. مشعل گازی موجود در دستگاه، گرما تولید کرده و هوای گرم را به دستگاه منتقل می‌کند. خشک کن‌های گازی ابعاد بزرگتری دارند و برای کارگاه‌ها یا صنایع بزرگ پیشنهاد می‌شوند. خشک کن‌های گازی دارای سیستم کنترل دما و رطوبت هستند بنابراین امکان تنظیم دقیق دما و رطوبت را برای شما فراهم می‌کنند.

برای انتخاب میوه خشک کن ابتدا باید نیازهای خود را درنظر بگیرید. برای مصارف خانگی میوه خشک کن خانگی یا نیمه صنعتی گزینه مناسبی است. برای خشک کردن میوه در حجم زیاد نیز بهتر است یکی از انواع میوه خشک کن صنعتی را انتخاب کنید.